Er is sprake van zelfbinding als een partij vrijwillig afwijkt van zijn dominante strategie.

Bij zelfbinding ‘bindt’ een partij zich vrijwillig aan het maken van een bepaalde keuze.
Zelfbinding kan op allerlei manieren, maar wordt voor de tegenpartij pas geloofwaardig wanneer er kosten verbonden zijn aan het niet-uitvoeren van de voorgenomen strategie.

Met andere woorden; zelfbinding wordt geloofwaardiger wanneer de bindende partij een negatieve consequentie verbindt aan zijn dominante strategie.
Wanneer de ander weet dat jij bij het breken van je belofte nadeel zult ondervinden, zal de belofte eerder geloofd worden.

Zelfbinding bij een Prisoners Dilemma

In de onderstaande opbrengstenmatrix hebben beide kledingzaken een dominante strategie om ‘wel uitverkoop’ te kiezen.
Hierdoor ontstaat een Nash-evenwicht dat niet-optimaal is; er is sprake van een prisoners dilemma.

prisoners dilemma

Omdat deze situatie jaarlijks, of zelfs meerdere keren per jaar, zal terugkeren hebben beide partijen er belang bij om een andere strategie te kiezen dan de dominante strategie.
Wanneer beide winkels door zelfbinding hun dominante strategie doorbreken, kunnen zij allebei € 1 mln. extra winst behalen.

Geloofwaardige zelfbinding zou in dit geval kunnen door:

  • Vrijwillig alle reclameborden en posters voor de uitverkoop vernietigen.
    Maar die zouden wellicht snel weer opnieuw gemaakt kunnen worden, zodat het minder geloofwaardig is.

  • Een reclamecampagne starten waarin de winkel benadrukt dat lagere prijzen alleen mogelijk zijn door uitbuiting van personeel of ontwikkelingslanden.
    Wanneer een winkel daarna tóch de prijzen verlaagt, zullen veel consumenten de winkel straffen door de winkel te boycotten. Deze negatieve consequentie maakt de zelfbinding erg geloofwaardig.

  • Beloven dat je geen uitverkoop zult beginnen.
    Dit is meestal niet geloofwaardig, maar omdat deze situatie steeds terug komt is het opbouwen van een reputatie van betrouwbaarheid minstens zo sterk als het doorscheuren van de posters.

Zelfbinding in de matrix

We kunnen de effecten van de genoemde reclamecampagne in de matrix verwerken. Dan kunnen we zien dat het prisoners dilemma inderdaad doorbroken wordt.

Wanneer beide winkels deze reclame plaatsen, zal hun opbrengst bij ‘wel uitverkoop’ lager worden door het wegblijven van klanten. Dan wordt de matrix bijvoorbeeld:

De dominante strategie die eerder leidde tot ‘wel uitverkoop’ is door de zelfbinding omgebogen in een dominante strategie van ‘geen uitverkoop’. Hierdoor wordt de optimale uitkomst behaald.

Collectieve dwang

Pas op:
Het sluiten van een contract gaat een stap verder dan zelfbinding.
Een contract dwingt, terwijl zelfbinding iets vrijwilligs is.

Contracten zijn natuurlijk de sterkste vorm om ongewenst gedrag uit te sluiten. Wanneer een partij zich niet aan de afspraken houdt, kan de rechter dat alsnog afdwingen.
Maar contracten zijn niet altijd mogelijk. Bijvoorbeeld wanneer een contract met prijsafspraken in strijd is met de Mededingingswet.

print