Indexcijfers kunnen we ook gebruiken om de procentuele verandering van twee verschillende grootheden te combineren.

Bijvoorbeeld:

%Δ inkomen & %Δ prijzen → %Δ koopkracht
%Δ totale productie & %Δ arbeidsproductiviteit → %Δ werkgelegenheid

Net als met ‘normale’ getallen

Indexcijfers worden ook gebruikt om de relatieve verandering van twee verschillende grootheden te kunnen combineren.

De berekening met indexcijfers gaat op dezelfde manier als wanneer je met absolute getallen zou rekenen.
Je hoeft jezelf dus alleen af te vragen hoe je het met ‘gewone’ getallen uit zou rekenen.

Een voorbeeld ter illustratie:

Gegeven:

  • de totale productie in een bedrijf is met 5% toegenomen

  • de gemiddelde productie van een werknemer is met 2% toegenomen

⇒ Met hoeveel procent is de werkgelegenheid veranderd?

Met absolute getallen

Gevraagd is de werkgelegenheid uit te rekenen met:

  • de omvang van de productie
  • en de productie per werknemer (arbeidsproductiviteit)

Hoe zou de berekening eruit zien met absolute getallen?
Dus als je weet dat:

  • er in totaal 200.000 producten gemaakt worden
  • en elke werknemer 20.000 producten maakt

⇒ Hoe bereken je met absolute getallen de werkgelegenheid?

De werkgelegenheid bedraagt dus 10 personen.

Procenten / Indexcijfers

Wanneer er procentuele veranderingen van twee verschillende grootheden gegeven zijn, maak je gebruik van indexcijfers.

Je gebruikt dus dezelfde berekening die je zou gebruiken met absolute getallen. Maar dan met indexcijfers.

  • De totale productie neemt met 5% toe 
         → indexcijfer 105

  • De arbeidsproductiviteit neemt met 2% toe 
         → indexcijfer 102

Dus:

→ een toename van de werkgelegenheid met 2,9%

Veel gebruikte toepassingen

  • Koopkracht / Reële inkomen;
    door nominaal inkomen en inflatie te combineren:   Formule reële inkomen

  • Omzet;
    door prijs en afzet te combineren

  • Loonkosten per product;
    door loonkosten per werknemer en arbeidsproductiviteit te combineren

  • enz…

Alternatief:

Je kunt sommen waarbij je percentages moet combineren ook oplossen door zélf begingetallen te verzinnen.
Zolang je de procentuele veranderingen die gegeven zijn verwerkt in de verzonnen getallen, komt uiteindelijk hetzelfde antwoord eruit.

Omdat rekenen met verzonnen getallen meer tijd kost, is het handiger om gebruik te maken van indexcijfers.

print