De i/a-ratio geeft de verhouding weer tussen het aantal uitkeringsgerechtigden (inactieven) en de werkenden (actieven) die de uitkering moeten betalen .
Bij een omslagstelsel moeten de actieven betalen voor de inactieven. Wanneer er per werkende steeds meer inactieven komen, moet elke werknemer steeds meer premie betalen. Dat kan uiteindelijk onbetaalbaar worden.
Om deze verhouding tussen betalers en ontvangers te bestuderen gebruiken we de i/a-ratio.
Formule:
Door het aantal inactieven te delen door het aantal actieven, rekenen we uit voor hoeveel uitkeringsgerechtigden één werkende premie moet betalen.
Een i/a-ratio van 0,4 betekent dat elke werkende 0,4 (40%) van één uitkering moet betalen.
Een i/a-ratio van 1,5 betekent dat elke werkende 1,5 uitkering moet betalen.
Bijvoorbeeld:
| 2000 | 2040 |
|---|---|
|
Werkgelegenheid in personen (actieven) = 6,2 mln. Aantal uitkeringsgerechtigden (inactieven) = 2,84 mln. |
Werkgelegenheid in personen (actieven) = 6,0 mln. Aantal uitkeringsgerechtigden (inactieven) = 3,3 mln. |
|
i/a-ratio = |
i/a-ratio = |
|
In 2000 betaalde een werkende maandelijks ongeveer 46% van het bedrag van één uitkering. Gevolg is dat een werkende een veel groter deel van zijn bruto inkomen moet inleveren voor iemand anders. Als dit bedrag te groot wordt, zou het kunnen dat werkenden niet langer bereid zijn zó veel te betalen. De financiering van de uitkering komt dan in gevaar. |
|
Vergrijzing
Dit probleem van een stijgende i/a-ratio speelt vooral bij de AOW-uitkering, waar door vergrijzing in de nabije toekomst de verhouding tussen actieven en inactieven uiterst problematisch wordt.
Als men dit probleem vooraf ziet aankomen is het verstandig om een soort spaarpot te creëren, zodat op het moment dat de i/a-ratio erg onvoordelig is een deel van de benodigde gelden uit het spaarpotje kunnen komen en niet hoeven te worden betaald door de werkenden. Op die manier kan dan een deel van de uitkering gefinancierd worden via het kapitaaldekkingsstelsel.