In de periode 2007-2008 kreeg de internationale bankensector grote klappen.
De kredietcrisis leidde tot een forse daling van de aandelenkoersen. Omdat grote internationale banken failliet dreigden te gaan, kwamen verschillende overheden en centrale banken (CB) met reddingsplannen.
Toen in de loop van 2008 deze kredietcrisis zijn weerslag kreeg op de reële economie en er sprake was van een internationale economische teruggang, verlaagde de centrale bank van de Verenigde Staten (VS) de rente. De Europese Centrale Bank (ECB) volgde deze renteverlaging pas enige maanden later. Ze wees voor deze vertraagde reactie op de doelstelling van het monetair beleid van de ECB.
Toch zette de teruggang door en eind 2008 was er sprake van een recessie met een toename van de werkloosheid tot gevolg. De toename van de werkloosheid valt deels te verklaren uit de ontwikkeling van het particuliere vermogen in 2008 maar ook uit de economische relaties tussen de VS en de Eurozone (EZ).

Bron 1  zes figuren over de conjuncturele situatie

1 Beschrijf hoe een toename van de werkloosheid in de VS kan leiden tot een toename van de werkloosheid in de EZ.

Een toename van de werkloosheid ontstaat op korte termijn altijd doordat de bestedingen afnemen.

2 Geef een verklaring voor de toename van de werkloosheid die gebaseerd is op de ontwikkeling van het particuliere aandelenvermogen.

Bestedingen moeten betaald worden met inkomen. Naast arbeidsinkomen zijn er ook vermogensinkomens.

3 Geef een andere verklaring voor de toename van de werkloosheid. Maak daarbij gebruik van ten minste één figuur uit bron 1.

Je zoekt dus een andere oorzaak (dan daling inkomen) voor het afnemen van bestedingen. Ga de plaatjes een voor een af en bedenkt of dit een daling van de bestedingen kan veroorzaken.

4 Geef een verklaring voor het verband tussen de ontwikkeling van de bezettingsgraad en de index van het prijsniveau in de VS tussen juli 2008 en december 2008.

De bezettingsgraad geeft aan hoeveel procent van de productiecapaciteit gebruikt wordt. Zowel bezettingsgraad als inflatie gaan in de VS in deze periode omlaag.

5 Geef de verklaring die de ECB, gelet op haar doelstelling, gegeven zal hebben om pas enige maanden later dan de centrale bank van de VS de rente te verlagen.

Het primaire doel van de ECB is het bewaken van de inflatie.

Een journalist die onderzoek heeft gedaan naar de oorzaken van de kredietcrisis, schrijft een artikel: Tijd voor verandering. Hij wijst daarin op de twee grote problemen waarmee de economie van de VS de komende jaren geconfronteerd wordt. Enerzijds is de financiering van de particuliere en de collectieve sector in gevaar en anderzijds zijn de economische relaties met het buitenland zorgelijk.

De journalist vraagt aan jou in een deel van het artikel de samenhang weer te geven tussen één van deze problemen en drie structurele aspecten van de economie van de VS (zie bron 2).

6 Schrijf de tekst van het genoemde deel van het artikel. De tekst moet passen in de gegeven context. Gebruik ongeveer 75 woorden.

De financiering van de particuliere en de collectieve sector:
gebruik een combinatie van de aspecten (1), (3) en (6) in je uitleg

De economische relaties met het buitenland:
gebruik een combinatie van de aspecten (2), (4) en (7) of een combinatie van (4), (5) en (8).

Bron 2  structurele aspecten van de economie van de VS

  1. De consumptie in de VS is door massaal gebruik van creditcards zo hoog dat sommigen spreken over overconsumptie.
  2. De lopende rekening van de betalingsbalans vertoont al jaren een tekort.
  3. De staatsschuld bedraagt in 2008 $ 10.500 miljard en is gelijk aan 101% van het bruto binnenlands product.
  4. Sommige grote industrieën zoals de autofabrikanten, zijn nog nauwelijks overgestapt op kleinere, zuinigere en meer duurzame producten.
  5. Een deel van de industrie wordt beschermd tegen buitenlandse concurrentie.
  6. De dollar is wereldhandelsvaluta; sinds 1969 is de dollar fors gedeprecieerd.
  7. Ondanks het protectionisme wordt de economie van de VS steeds opener.
  8. Het zwaartepunt van de industriële massaproductie verschuift van de Westerse industrielanden naar China en India.

1

Een antwoord waaruit blijkt dat de toename van de werkloosheid in de VS, via een vermindering van het besteedbare inkomen, de bestedingen en de import, leidt tot een daling van de export van de EZ waardoor de productie in de EZ daalt en daarmee de arbeidsvraag.
2

Een antwoord waaruit blijkt dat de daling van de aandelenkoersen een daling van de waarde van het particuliere aandelenvermogen betekent waardoor de mogelijkheid bestedingen te financieren uit vermogen vermindert en de bestedingen afnemen waardoor de arbeidsvraag daalt.
3

Een antwoord waaruit blijkt dat een afnemend consumentenvertrouwen leidt tot vermindering van de consumptie en daarmee tot een afname van de bestedingen en een afname van de arbeidsvraag.
4

Een antwoord waaruit blijkt dat uit de daling van de bezettingsgraad blijkt dat de (geaggregeerde) vraag daalt ten opzichte van de productiecapaciteit, hetgeen vanaf juli 2008 leidt tot een daling van het prijsniveau.
5

Een antwoord waaruit blijkt dat er tot oktober 2008 sprake was van een stijging van het prijsniveau en dat een renteverlaging de bestedingen zou stimuleren, hetgeen zou kunnen leiden tot een sterkere stijging van het prijsniveau dan aanvaardbaar wordt gevonden.
6
  • De keuze voor de financiering van de particuliere en de collectieve sector is juist uitgewerkt.
    Te denken valt aan een combinatie van de aspecten (1), (3) en (6) waaruit naar voren komt dat de financiering aan de aanbodkant problemen kent door de lage nationale spaarquote en afname van de buitenlandse bereidheid te lenen aan de VS door het toenemend koersrisico terwijl aan de vraagkant de zeer hoge nationale schuld tot een grote vraag leidt.
  • De keuze voor de economische relaties met het buitenland is juist uitgewerkt.
  • Te denken valt aan een combinatie van de aspecten (2), (4) en (7) waaruit naar voren komt dat de verslechterde concurrentiepositie van het Amerikaanse bedrijfsleven leidt tot een stijging van het tekort op de lopende rekening hetgeen de toch al zwakke dollar verder verzwakt.
  • Te denken valt aan de combinatie van de aspecten (4), (5) en (8) waaruit naar voren komt dat door gebrek aan aanpassing en door protectie van niet efficiënte bedrijven de concurrentiepositie van het Amerikaanse bedrijfsleven zwak is terwijl het belang van de productie van deze bedrijven op wereldschaal afneemt.
print