In september 2008 maakt de regering haar plannen bekend. In tabel 1 staan de voornaamste inkomsten en uitgaven van de rijksoverheid zoals die voor 2009 begroot zijn. Nadat de begroting is vastgesteld blijkt dat voor 2009 en 2010 een daling van het bruto binnenlands product wordt verwacht en de regering denkt over voorstellen om te bezuinigen op de overheidsuitgaven.
De minister van Economische Zaken wijst op de negatieve gevolgen hiervan op de economische groei maar de minister van Financiën stelt hier tegenover: “Als we niet bezuinigen, belasten we de toekomstige generatie met onze huidige problemen.”

tabel 1  rijksbegroting 2009

Een oppositiepartij wil dat de regering zich meer richt op de verbetering van het milieu en daarbij rekening houdt met de gevolgen hiervan voor de secundaire en de tertiaire inkomensverdeling.
Deze oppositiepartij formuleert een belastingplan waarbij ecotax wordt ingevoerd op alle milieuonvriendelijke producten. Het totale bedrag dat de overheid aan ecotax ontvangt, wordt aan de burger teruggegeven in de vorm van een hogere arbeidskorting; een heffingskorting bij de inkomstenbelasting die uitsluitend geldt voor mensen die betaalde arbeid verrichten.
De oppositiepartij heeft een onderzoeksbureau de opdracht gegeven om het bestedingspatroon van huishoudens ten aanzien van milieuvriendelijke en milieuonvriendelijke producten te analyseren. In tabel 2 staan de resultaten van dit onderzoek.

tabel 2  onderzoeksresultaat

1 Leg op basis van tabel 1 uit of de staatsschuld in 2009 zal stijgen, zal dalen of gelijk zal blijven.

Het financieringssaldo geeft het bedrag waarmee de staatsschuld verandert.
Financieringstekort = begrotingstekort – aflossingen

De minister van Economische Zaken en de minister van Financiën verschillen van mening over de bezuinigingen op de overheidsuitgaven. Zij maken beiden een eigen persbericht, waarin ieder zijn standpunt ten aanzien van de bezuinigingen op de overheidsuitgaven beargumenteert.

2 Schrijf het persbericht van de minister van Economische Zaken of het persbericht van de minister van Financiën. Geef eerst de gemaakte keuze aan en geef daarna het beargumenteerde standpunt weer.

Let goed op de meningen boven tabel 1.
Maak hiervan een ‘oorzaak → gevolg’-schema dat je verder kunt invullen.

Op basis van het onderzoek wil de oppositiepartij een onderbouwing van het belastingplan met daarbij aandacht voor:

  • het effect van het plan op de welvaart
  • het effect van het plan op de secundaire inkomensverdeling
  • het effect van het plan op de tertiaire inkomensverdeling
3

Schrijf de onderbouwing van het belastingplan. De onderbouwing moet passen in de gegeven context. Gebruik ongeveer 75 woorden.

Per punt:

  • denk aan het welvaartsbegrip in ruime zin
  • secundaire inkomen = primair inkomen na inkomstenbelasting en eventuele inkomensafhankelijke uitkeringen en subsidies
  • tertiaire inkomen = inkomen na betaling van alle belastingen en ontvangst van alle overheidsprofijt.

1

Een antwoord waaruit blijkt dat de staatsschuld gelijk blijft omdat het bedrag dat vanwege het tekort geleend moet worden juist gelijk is aan de aflossing van de staatsschuld.
2

Een voorbeeld van een juist antwoord is:

  • minister van Economische Zaken
    Een antwoord waaruit blijkt dat door bezuinigen vanwege tegenvallende inkomsten de bestedingen verder zullen dalen hetgeen leidt tot een vergroting van de economische krimp.
  • minister van Financiën
    Een antwoord waaruit blijkt dat er door de tegenvallende inkomsten een groter tekort ontstaat waardoor de staatsschuld stijgt en er in de toekomst meer belasting betaald moet worden om de rente te kunnen betalen.
3
  • Het effect van het belastingplan op de welvaart is juist verwoord.
    Te denken valt aan het toenemen van de welvaart omdat bij een gelijk niveau van consumptie milieuonvriendelijke producten vervangen worden door milieuvriendelijke.
  • Het effect van het belastingplan op de secundaire inkomensverdeling is juist verwoord.
    Te denken valt aan het nivellerende effect van een voor iedere inkomensgroep gelijke heffingskorting.
  • Het effect van het belastingplan op de tertiaire inkomensverdeling is juist verwoord.
    Te denken valt aan het denivellerende effect van ecotax, omdat de lagere inkomensgroepen relatief meer milieuonvriendelijke producten kopen dan de hogere inkomensgroepen.
print