In het industriële bedrijf Amocco zijn de werknemers volgens de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) van Amocco verplicht deel te nemen aan de bedrijfspensioenregeling. In deze bedrijfspensioenregeling worden de pensioenen gefinancierd volgens het kapitaaldekkingsstelsel. 
Figuur 1 geeft weer hoe de beleggingen van dit bedrijfspensioenfonds zijn opgebouwd. 
Figuur 2 geeft weer hoe de beleggingsportefeuille van pensioenfondsen gemiddeld is opgebouwd. 
De ‘overige beleggingen’ bestaan uitsluitend uit beleggingen in onroerend goed.

Tijdens cao-onderhandelingen wordt gesproken over een nieuwe opzet van het pensioensysteem voor nieuwe werknemers bij Amocco. Die zouden de keuze moeten krijgen tussen twee pensioensystemen:

  • Defined Benefit (het huidige systeem) 
    In dit pensioensysteem krijgen werknemers die met pensioen gaan, levenslang een aanvullend pensioen dat gelijk is aan 70% van hun gemiddelde salaris. Het pensioenfonds garandeert dat die uitkering waardevast is. Werknemers betalen een percentage van het brutoloon als pensioenpremie. Die premie wordt regelmatig aangepast aan de omvang van de pensioenverplichtingen.

  • Defined Contribution (het alternatieve systeem) 
    In dit pensioensysteem wordt jaarlijks een afgesproken vast bedrag (pensioenpremie) voor rekening en risico van de pensioengerechtigde (werknemer) door het pensioenfonds belegd. Voor werknemers die met pensioen gaan, moet uit de opbrengst van die belegging levenslang hun aanvullend pensioen worden betaald.

In de onderhandelingen over het nieuwe pensioensysteem staan begrippen als risico, premie, rendement, inflatie en levensverwachting centraal.

Het pensioen bij dit bedrijf is collectief geregeld waarbij deelname verplicht is gesteld.

1 Geef een argument om een pensioen collectief te regelen en een argument om deelname daaraan verplicht te stellen. Licht elk argument toe.

Denk aan termen als averechtse selectie, risicospreiding en draagvlak.

Een pensioenfonds moet onder andere een afweging maken tussen risico en rendement.

2 Is het pensioenfonds van Amocco relatief risicozoekend of risicomijdend? Verklaar deze risicohouding op basis van de afweging tussen risico en rendement.

Vergelijk de figuren 1 en 2 en formuleer je antwoord.

Een werkneemster van Amocco heeft een erfenis ontvangen en wil daarvan een bedrag rentedragend op de bank zetten. Dat bedrag moet zo groot zijn dat er bij haar pensionering over 35 jaar € 100.000 op de bank staat. Zij houdt rekening met een jaarlijkse inflatie van 2,1% en een jaarlijkse reële inkomensgroei van 1,9%. Ze vindt een bank die een rente geeft die precies hoog genoeg is om haar spaargeld gedurende die 35 jaar welvaartsvast te houden. De werkneemster moet dan € 25.341,55 op de bank zetten. Stel echter dat de bank na precies 10 jaar de rente vaststelt op 3% voor de rest van de looptijd.

3 Bereken het bedrag dat de werkneemster na 10 jaar moet bijstorten om bij haar pensionering € 100.000 op de bank te hebben staan.

Bereken:

  • het rentepercentage dat nodig is om het spaargeld welvaartsvast te houden
    form_ricnicpic
  • het werkelijke spaarbedrag na 10 jaar
  • het spaarbedrag na 10 jaar dat nodig is om na 35 jaar € 100.000 te hebben
  • het bedrag dat moet worden bijgestort

Een pensioenadviseur schrijft voor de werknemers van Amocco een notitie over de keuze van het pensioensysteem. Hij vergelijkt daarin het systeem Defined Benefit met het systeem Defined Contribution voor een werknemer die na pensionering zeker wil zijn van de koopkracht van het inkomen. De pensioenadviseur betrekt in zijn notitie het rendementsrisico, het inflatierisico en de pensioenpremie.

4 Schrijf deze notitie. Bespreek eerst Defined Benefit en daarna Defined Contribution. De notitie moet passen in de gegeven context.
Gebruik ongeveer 120 woorden.

Bij Defined Benefit is de koopkracht van het inkomen na pensionering gegarandeerd (waardevast).
Bij Defined Contribution krijgt de werknemer niet te maken met premieverhogingen, maar de koopkracht na pensionering is niet gegarandeerd.

1

Voorbeelden van juiste antwoorden zijn:

  • collectief regelen
    • Een antwoord waaruit blijkt dat het gaat om risicospreiding. Een voorbeeld van een juiste toelichting is: Een toelichting waaruit blijkt dat het aantal deelnemers groot is en dat sommige deelnemers al op korte termijn en andere deelnemers pas op lange termijn met pensioen gaan, zodat zowel op korte als op lange termijn belegd kan worden.
    • Een antwoord waaruit blijkt dat het gaat om rendement. Een voorbeeld van een juiste toelichting is: Een toelichting waaruit blijkt dat het aantal deelnemers groot is zodat grote bedragen belegd kunnen worden, waardoor de positie van de belegger tegenover de geldnemers sterk is en scherpe voorwaarden mogelijk zijn
  • verplicht stellen 
    Een antwoord waaruit blijkt dat het gaat om averechtse selectie. Een voorbeeld van een juiste toelichting is: 
    Een toelichting waaruit blijkt dat jonge mensen / vermogende mensen / mensen met een lage levensverwachting het minder interessant kunnen vinden om deel te nemen aan een pensioenregeling, waardoor het financiële draagvlak smaller wordt
2

risicozoekend

Een voorbeeld van een juiste verklaring is:
Een verklaring waaruit blijkt dat het pensioenfonds van Amocco relatief meer belegt in aandelen / relatief minder belegt in obligaties dan gemiddeld en dat aandelen als belegging risicovoller zijn dan obligaties en daardoor een risicopremie opleveren en dus een kans op een hogere opbrengst.
3 Een voorbeeld van een juiste berekening is:

  • (1 pnt) rente eerste 10 jaar: 1,021 × 1,019 = 1,0404 → 4% 
    beschikbaar over 10 jaar: € 25.341,55 × 1,0410 = € 37.511,68
  • (1 pnt) benodigd bedrag na 10 jaar om de 100.000 te halen:= € 47.760,56
  • (1 pnt) bijstorten: € 47.760,56 − € 37.511,68 = € 10.248,88
4
Een antwoord waarin de onderstaande vergelijking wordt verwoord:
  • Bij Defined Benefit is de koopkracht van het inkomen na pensionering gegarandeerd want het pensioen is waardevast. Het rendement van de beleggingen is echter onzeker en bij een tegenvallend rendement groeit het vermogen te weinig en zal het pensioenfonds de premies moeten verhogen. Bij inflatie wordt bovendien de reële waarde van het vermogen aangetast en om die te herstellen zal het vermogen moeten toenemen en zal het pensioenfonds de premies moeten verhogen (2 pnt)
  • Bij Defined Contribution krijgt de werknemer niet te maken met premieverhoging maar is de koopkracht van het inkomen na pensionering niet gegarandeerd, want de omvang en de reële waarde van het opgebouwde vermogen staan niet vast. Werknemers die zeker van hun koopkracht willen zijn, zullen bij een tegenvallend rendement en bij inflatie extra moeten sparen om het vermogen te laten toenemen (2 pnt)
print