In een land vindt de overheid dat het sterk toegenomen gebruik van bromscooters de verkeersveiligheid bedreigt. Om dit gebruik af te remmen onderzoekt de overheid twee mogelijke maatregelen, waarvan ze er uiteindelijk één wil kiezen:

  1. Een heffing op de aanschafprijs van een nieuwe bromscooter in de vorm van een vast bedrag in euro’s per bromscooter.
  2. Een heffing op de prijs van bromscooterbrandstof.

Er is ook onderzoek gedaan naar de mate waarin de afzet van nieuwe bromscooters reageert op een prijsverandering van bromscooterbrandstof. In de uitgangssituatie bedraagt deze kruislingse prijselasticiteit van de afzet van nieuwe bromscooters ten opzichte van de prijs van bromscooterbrandstof -0,625.

De mogelijke effecten van beide maatregelen op de markt voor nieuwe bromscooters in dit land zijn in onderstaande figuur weergegeven.
De omzet van bromscooters na het nemen van maatregel 2 is in de grafiek aangegeven.

vraag naar en aanbod van nieuwe bromscooters

1 Bereken hoeveel procent van de heffing door de producenten van bromscooters wordt afgewenteld op de consumenten, indien wordt gekozen voor uitvoering van maatregel 1.

Bij het afwentelingspercentage kijk je hoeveel procent van de heffing door de consument betaald word. 
Je vergelijkt dus de prijsstijging met het totale bedrag van de heffing.

2 Arceer in de grafiek op de uitwerkbijlage het omzetverlies na afdracht van de heffing voor de producenten van bromscooters als gevolg van het kiezen voor uitvoering van maatregel 1.

Om het omzetverlies te kunnen arceren, kun je het beste de oude omzet en de nieuwe omzet over elkaar heen arceren. Zo zie je het beste welk oppervlakte verdwijnt.
Bedenk: omzet = prijs x hoeveelheid (lengte x breedte = oppervlakte van een rechthoek)

3 Bereken op basis van de figuur met hoeveel procent de prijs van bromscooterbrandstof stijgt, indien wordt gekozen voor uitvoering van maatregel 2.
[aangepast t.o.v. examen]

Met behulp van de kruiselingse elasticiteit kunnen we het verband uitrekenen tussen prijs van brandstof en vraag naar scooters.
De vraaglijn van scooters is horizontaal verschoven dóór de prijs van brandstof.
elasticiteit algemeen

Een woordvoerder van een organisatie van bromscooterproducenten is van mening dat maatregel 2 de minst slechte optie is voor de producenten, omdat zij door toekomstige productinnovatie het effect van maatregel 2 kunnen afzwakken.

4 Leg uit dat toekomstige productinnovatie het effect van maatregel 2 op de afzet van nieuwe bromscooters kan afzwakken.

Productinnovatie = ontwikkelen en met succes introduceren van nieuwe producten.
Effect afzwakken: hoe zorg je ervoor dat consumenten minder snel afzien van de aanschaf van een scooter door de hoge brandstofprijzen?

1

heffing bedraagt € 750 per bromscooter (aanbodlijn schuift evenwijdig 750 omhoog)
prijs stijgt met € 500

Dus de afwenteling is (500/750 × 100%) 66,7%
2

 
3

Antwoord volgens het examenmodel:

De afzet van bromscooters verandert met −25% (van 2 mln naar 1,5 mln)
De prijs van bromscooterbrandstof is dan gestegen met -25%/-0,625 = 40%.

Nog beter is het om rekening te houden met de ceteris-paribus voorwaarde. In bovenstaand geval verandert namelijk niet alleen de prijs van brandstof (die de vraaglijn naar links laat verschuiven), maar schuiven we ook een stukje omlaag langs de vraaglijn. We maken dus óók de prijs van de scooter lager. Zo zijn er eigenlijk twee oorzaken voor de vraagverandering van scooters, terwijl we die verandering volledig toeschrijven aan de prijsverandering van brandstof. Dat is onjuist!

De juiste afzetverandering van scooters door de prijsverandering van benzine is dus (van 2 mln naar 1,25 mln.) -37,5%
De prijs van benzine is dan gestegen met -37,5/-0,625 = 60%

(Daarna gaat door marktwerking de prijs van scooters omlaag en worden daardoor weer iets meer scooters verkocht)
4

Producenten denken door productinnovatie straks bromscooters aan te bieden die zuiniger zijn in brandstofverbruik, hetgeen het rijden van bromscooters relatief goedkoper maakt, waardoor de vraag naar nieuwe bromscooters minder afneemt.
print