Een percentage is een verhoudingsgetal. Je vergelijkt een getal met een ander getal (het totaal).
Eén procent is 
deel van het totaal.
Het totaal is het getal waarmee je vergelijkt. Dat is 100%.
VAN of DAN - regel
De woorden VAN of DAN staan in een zin altijd vóór het gegeven dat 100% is.
Dat is namelijk het getal waarmee je gaat vergelijken.
Dus als de vraag is: reken uit hoeveel procent Jan meer verdient DAN Kees.
Het inkomen van Kees is 100%, want dat staat achter het woordje DAN.
Er zijn veel manieren om met procenten te rekenen.
De beste manier is om steeds te rekenen via 1%.
Deze manier werkt in drie stappen:
Deze manier van rekenen met procenten werkt altijd.
Het lastigste is soms om het juiste getal aan het juiste percentage te koppelen. Je begint namelijk niet altijd met het hele getal (100%).
Voorbeeld
In de winkel staat een tablet die je graag wil kopen.
De normale prijs is € 200. Maar vandaag krijg je 15% korting.
Hoeveel euro korting krijg je?
STAP 1 – Zoek eerst een gegeven waarde en de bijbehorende procenten bij elkaar
De korting is 15% VAN de normale prijs.
De normale prijs is dus 100%.
Zet dit in het eerste deel van je verhoudingstabel.
STAP 2 – reken met deze gegevens uit hoeveel 1% is
Vanuit 100% kun je 1% uitreken door te delen door 100.
In de bovenste en onderste regel van de tabel deel je dus door 100.
Zo weet je hoeveel euro 1% is.
STAP 3 – reken het gevraagde gegeven uit.
De korting is 15%.
Je krijgt dus 15 × 1% korting.In de bovenste en onderste regel van de tabel vermenigvuldig je dus met 15.
Zo weet je dat 15% gelijk is aan € 30 korting.
In procenten van.. / deel van het geheel
Gebruik de drie stappen zoals hierboven besproken:
Snelle formule
Je kunt ook gebruik maken van een snelle formule.
Nadeel is dat je misschien niet meer ziet waarom je iets doet. Voordeel is dat het lekker snel gaat.
Formule:
Voorbeeld
De winst van een bedrijf is € 2.400 per jaar.
De omzet van dat bedrijf is € 60.000 miljoen per jaar.
Bereken de winst in procenten VAN de omzet.
STAP 1 – Zoek eerst een gegeven waarde en de bijbehorende procenten bij elkaar
De winst in procenten van de omzet.
De omzet is dus 100%.
Zet dit in het eerste deel van je verhoudingstabel.
STAP 2 – reken met deze gegevens uit hoeveel 1% is
Vanuit 100% kun je 1% uitreken door te delen door 100.
In de bovenste en onderste regel van de tabel deel je dus door 100.
Zo weet je hoeveel euro 1% is.
STAP 3 – reken het gevraagde gegeven uit.
De winst is € 2.400.
Je weet dat 1% gelijk is aan € 600Hoe vaak past die 1% er dus in?
Hoe vaak past 600 in de 2.400?
600 past 4× in 2.400.
De bovenste en de onderste regel moeten dus met 4 vermenigvuldigd worden.
€ 2.400 is dus 4% van € 60.000
Of met behulp van de formule:
- de winst van € 2.400 wil je uitdrukken in procenten
- je vergelijkt het met de omzet van € 60.000
Procentuele verandering
Gebruik de drie stappen zoals hierboven besproken:
Snelle formule
Ook hier kun je weer gebruik maken van een snelle formule.
Nadeel is dat je misschien niet meer ziet waarom je iets doet. Voordeel is dat het lekker snel gaat.
Formule:
Voorbeeld
Een gemiddelde bos bloemen kost in 2017 € 22,30.
In 2019 kost dezelfde bos bloemen al € 23,60.
Met hoeveel procent is de prijs van deze bos bloemen gestegen (ten opzichte VAN 2017)?
STAP 1 – Zoek eerst een gegeven waarde en de bijbehorende procenten bij elkaar
Je gaat de prijs van 2019 vergelijken met de prijs VAN 2017.
De prijs van 2017 is dus 100%.
Zet dit in het eerste deel van je verhoudingstabel.
STAP 2 – reken met deze gegevens uit hoeveel 1% is
Vanuit 100% kun je 1% uitreken door te delen door 100.
In de bovenste en onderste regel van de tabel deel je dus door 100.
Zo weet je hoeveel euro 1% is.
STAP 3 – reken uit hoeveel procent het verschil of de verandering is.
Het prijsverschil in euro’s is (23,60 – 22,30 =) € 1,30
Hoe vaak past die 1% dus in deze € 1,30?
Hoe vaak past € 0,223 in € 1,30?
0,223 past ongeveer 5,8× in 1,30.
De bovenste en de onderste regel moeten dus met 5,8 vermenigvuldigd worden.
De prijsstijging is dus 5,8%
Of met behulp van de formule:
- nieuwe prijs in 2019 = € 23,60
- je vergelijkt het met de oude prijs uit 2017 = € 22,30 (100%)
5,8%
Groeifactor
Wanneer je een getal met een percentage wilt laten groeien, dan vergelijk je het met het startgetal.
Je gaat dus van 100% naar bijvoorbeeld 105% (groei van 5%).
In de tabelberekening zou je dan eerst delen door 100 en dan vermenigvuldigen met 105.
Dat kan ook ineens met behulp van een groeivoet: × 1,05
Wil je een getal met een percentage laten dalen, doe je hetzelfde.
Je gaat dan bijvoorbeeld van 100% naar 95% (daling van 5%).
In de tabelberekening zou je dan eerst delen door 100 en dan vermenigvuldigen met 95.
Dat kan ineens met de groeivoet. Namelijk: × 0,95
Probeer de groeivoet zo snel mogelijk en in zoveel mogelijk situaties toe te passen. Dat levert een hoop tijdwinst op.
Voorbeeld
Een populaire smartwatch komt met een nieuw model.
De oude versie kostte € 200. De nieuwe is 15% duurder.
Uitwerking met verhoudingstabel
Uitwerking met groeivoet
€ 200 × 1,15 = € 230