Veranderingen in de vraag
Een vraaglijn beschrijft hoeveel de totale vraag zal zijn bij een bepaalde prijs. Wanneer de prijs verandert, kun je zien wat er met de totale vraag zal gebeuren.
Er zijn echter andere factoren die óók invloed hebben op de gevraagde hoeveelheid. Als in een van deze factoren verandering ontstaat, ontstaat een nieuwe vraaglijn die evenwijdig aan de oude loopt.
De vraaglijn verschuift naar rechts wanneer er door de verandering meer vraag ontstaat bij dezelfde prijs.
De vraaglijn verschuift naar links wanneer er door de verandering minder vraag ontstaat bij dezelfde prijs.
Deze overige vraagbepalende factoren zijn:
Voorbeeld
De prijs van koopwoningen is de afgelopen 20 jaar steeds (sterk) veranderd.
In onderstaande grafiek staan de procentuele veranderingen van de prijs van een bestaande koopwoning ten opzichte van het jaar daarvoor.
Crisisjaren (2009-2014)
In deze crisisperiode hadden consumenten weinig vertrouwen in hun financiële toekomst.
Bovendien raakten veel mensen hun baan kwijt en dus ook een belangrijk deel van hun inkomen.
Het verlies aan inkomen én het gebrek aan vertrouwen zorgde ervoor dat de vraag naar koopwoningen (onafhankelijk van de prijs) daalde.
Door de afgenomen vraag naar koopwoningen daalde ook de prijs.
Daarna (vanaf 2015)
Na de crisisjaren daalde de werkloosheid. Het inkomen van veel mensen ging omhoog.
Bovendien was de rente laag, waardoor mensen goedkoop konden lenen.
De consumenten kregen meer vertrouwen in hun financiële toekomst en durfden meer geld te lenen. Daardoor steeg de vraag naar koopwoningen (onafhankelijk van de prijs).
Door de gestegen vraag naar koopwoningen steeg ook de prijs.
Conclusie:
Bij een toename van de vraag zal de prijs stijgen.
Bij een afname van de vraag zal de prijs dalen.
Veranderingen in het aanbod
Een aanbodlijn beschrijft hoeveel het totale aanbod zal zijn bij een bepaalde prijs. Wanneer de prijs verandert, kun je zien wat er met het totale aanbod zal gebeuren.
Er zijn echter andere factoren die óók invloed hebben op de aangeboden hoeveelheid. Als in een van deze factoren verandering ontstaat, ontstaat een nieuwe aanbodlijn die evenwijdig aan de oude loopt.
De aanbodlijn verschuift naar rechts wanneer er door de verandering meer aanbod ontstaat bij dezelfde prijs.
De aanbodlijn verschuift naar links wanneer er door de verandering minder aanbod ontstaat bij dezelfde prijs.
Deze overige aanbodbepalende factoren zijn:
Voorbeeld
Gevreesde bananenziekte nu ook in Zuid-Amerika, valt de banaan nog te redden?
“Ik heb geen bananen vandaag!”, zongen De Boswachters al in 1999 in hun hit Het Bananenlied. Dat was toen komisch bedoeld, maar het is goed mogelijk dat groenteboer en supermarkt binnenkort echt moeite hebben om aan bananen te komen.
Dat heeft alles te maken met de panamaziekte, een gevreesde bananenziekte die nu ook in Zuid-Amerika is opgedoken. In het noordoosten van Colombia zijn zeker vier bananenplantages tijdelijk gesloten, omdat het ministerie van Landbouw vermoedt dat de planten daar besmet zijn.
krant, juli 2019
Door de ziekte kunnen diverse aanbieders geen banenen meer aanbieden.
Het aantal aanbieders op de markt daalt (onafhankelijk van de prijs).
Door het verminderde aanbod zal de prijs van bananen stijgen.
Conclusie:
Bij een afname van het aanbod zal de prijs stijgen.
(en bij een toename van het aanbod zal de prijs dalen.)